بگونياسه Begoneaceae
خانواده بگونياسه با برگهاي زيبا و رنگين توجه همه را جلب ميكند. اين خانواده از لحاظ ارقام و اعداد گستردگي فراواني دارد. اولين بار يک گياه شناس بنام بگونيا گياه بگونياسه را کشف کرد. منشأ بگونيا جنگلهاي گرم و مرطوب است. تنوع تعداد گونههاي بگونيا شناسايي آن را مشکل کرده است. خصوصيات خانواده بگونياسه مربوط به عدم وجود تقارن برگي است، برگهاي گياهان خانواده بگونيا تقارن مشخصي ندارند. اين ويژگي (عدم تقارن برگي) فقط در يک خانواده گياهي ديگر بنام الواسه وجود دارد.
بر اساس نوع ريشه بگونياها را به سه دسته تقسيم کردهاند :
1- ريشه افشان؛
2- ساقههاي قطور و ريزوم مانند؛
3- پيازي.
بگونياها با ريشههاي افشان
- ساقه كاملاً مشخص، نسبتاً قطور و بلند؛
- برگها به تناوب روي ساقه قرار دارند؛
- ريشههاي افشان و نسبتاً سطحي دارند؛
- بي تفاوت به طول روز.
از آنجا كه اين گياهان به طول روز بيتفاوتند در تمام فصول سال گلدار هستند.
بهترين و شاخصترين بگونياسه مربوط به زير خانواده ريشه افشان، بگونياي سمپر فلورانس يا بگونياي هميشه گلدار است. برگهاي سبز براق، گلهاي قرمز بسيار شفاف و ساقه کشيده دارد. اين گياهان در همه شرايط عمومي منازل و گلخانهها قابل کشت و کار و نگهداري هستند. ساقههاي آن در داخل آب براحتي ريشه ميدهند و در داخل ماسه نيز خيلي سريع و کمتر از 7 روز ريشه ميدهند. بگونياهاي سمپر فلورانس انواع مختلفي دارند.
براي پرورش بگونياي هميشه گلدار يک خاک مناسب با بافت متوسط، و محلي دور از تابش مستقيم آفتاب مناسب است.
بگونياها با ساقههاي قطور و ريزوم مانند
- ساقه مشخصي ندارند؛
- ساقه به شكل ريزوم تغيير شكل داده؛
- برگها رنگ و شكل متفاوتي دارند.
يكي از بگونياهاي برگ ريزوم دار، بگونياي پشت برگ قرمز است كه سطح رويي برگهاي آن حالت مخملي دارد. در بگونياهاي ريزومدار ساقه بشکل ريشه تغيير شکل داده است و برگها بر روي ريزومها به شکلهاي مختلف خود نمايي ميکنند. بيش از 800 گونه بگونيا متعلق به اين گروه ميباشد که از نظر ريزوم و نقش و نگار برگ با هم متفاوتند.
بگونياي پشت برگ قرمز را نميتوان در منزل نگهداري کرد زيرا به خاک بسيار سبک و محيطي با رطوبت نسبي 70 تا 75 درصد نياز دارد.
بگونياهاي ريزوم دار تحت نام عمومي بگونيا ركس شناخته ميشوند (اولين بار ركس متوجه دو رگه بودن آنها شد). بگونياهاي دو رگه برگهاي رنگين يا فلسهاي كركدار روي برگ دارند. بر خلاف دسته اول، بوسيله تقسيم ريزوم و قلمههاي برگي تكثير ميشوند. علاوه بر اين با برگ كامل هم تكثير ميشوند. انواع بگونياهاي رکس عبارتند از بگونياي رکس نقرهاي و بگونياي رکس قهوهاي.
بگونياهاي پيازي
اين بگونياها ساقه خودرويي به شكل پياز دارند. پيازها از نوع پيازهاي حساس به سرما بوده و در زمستان در انبار نگهداري ميشوند. داراي برگهاي درشت و گلهاي رنگين هستند. اين گياهان كاربرد فضاي سبزي و Land escape دارند. در كشور ما بگونياي پيازي كم است، زيرا گياه احتياج به خاكي با PH اسيدي و تابستانهاي مرطوب دارد ولي در كشور ما تابستانها گرم و خشك است بنابراين در فضاي سبز كشت و كار مناسبي ندارد. بهترين شرايط براي نگهداري اين گياه، وجود يک خاک مرطوب کاملاً اسيدي و بدور از نور مستقيم آفتاب است. بدليل سهولت در توليد گياهان دو رگه بگونياها ارقام فراواني دارند. وضعيت قرارگيري گلها در بگونياها طوري است که گلهاي نر و ماده بر روي يک بوته قرار دارند و از نظر همزماني رسيدن دايره گرده و کلاله هيچ مشکلي نيست در نتيجه توليد بذر به وفور صورت ميگيرد. بگونياهاي هميشه گلدار بوسيله بذر براحتي قابل تکثير هستند.